Zakres materiału z historii
(matura poziom rozszerzony)

 
  • rodzaje źródeł historycznych;
  • czas w historii (datacje wiekowe; periodyzacja dziejów);
  • cywilizacje starożytnego Bliskiego i Dalekiego Wschodu (Mezopotamia; Egipt; Izrael; Fenicja; Persja; Indie; Chiny);
  • starożytna Grecja (ustrój polis; wielka kolonizacja; Sparta; Ateny; wojny grecko-perskie; wojny peloponeskie; czasy Aleksandra Wielkiego);
  • kultura helleńska i hellenistyczna;
  • starożytny Rzym (Italia i jej mieszkańcy; podboje Rzymu; Rzym Królewski; Republika Rzymska; Cesarstwo Rzymskie);
  • upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego (przyczyny; przebieg; skutki);
  • kultura rzymska;
  • Bizancjum (czasy Justyniana Wielkiego; upadek Bizancjum);
  • Arabowie (początki państwowości; islam; gospodarka i kultura arabska);
  • Frankowie (początki państwowości; rządy Merowingów; rządy Karolingów; kultura Franków);
  • Cesarstwo Ottonów (początki państwowości niemieckiej; rządy Ludolfingów);
  • Wikingowie (podboje);
  • Feudalizm (schemat systemu feudalnego w Europie);
  • Słowianie (początki państwowości; wierzenia; struktura wewnętrzna; pierwsze państwa);
  • początki Polski (najstarsze źródła; rządy Mieszka I; rządy Bolesława Chrobrego; organizacja państwa wszesnopiastowskiego);
  • kryzys i odbudowa Polski (rządy Mieszka II; rządy Kazimierza Odnowiciela; rządy Bolesława Śmiałego; rządy Władysława Hermana);
  • rządy Bolesława Krzywoustego (polityka wewnętrzna; polityka zewnętrzna);
  • rozbicie dzielnicowe w Polsce (sytuacja polityczna Polski XII-XIV wiek);
  • spór papiestwa z cesarstwem w Europie (XI-XVI wiek);
  • wielka schizma wschodnia i wielka schizma zachodnia (charaktrystyka);
  • wyprawy krzyżowe (przyczyny; przebieg; skutki);
  • osadnictwo na prawie polskim i osadnictwo na prawie niemieckim (wieś i miasto);
  • zjednoczenie Polski (próby jednoczenia z XIII i XIV wieku; rządy Władysława Łokietka; rządy Kazimierza Wielkiego);
  • monarchia patrymonialna a monarchia stanowa w Polsce (porównanie);
  • Andegawenowie na tronie Polski (rządy Ludwika Węgierskiego; rządy Jadwigi);
  • początki parlamentaryzmu w Europie (Anglia i Francja);
  • wojna stuletnia, wojna dwóch róż, powstanie husyckie (przyczyny; przebieg; skutki);
  • narodziny i funkcjonowanie Imperium Osmańskiego;- ruchy heretyckie w Europie;
  • unie polsko-litewskie (geneza; unia w Krewie; unia wileńsko-radomska; unia w Horodle; unia lubelska);
  • wojny polsko-krzyżackie od XIV do XVI wieku (przyczyny; przebieg; sutki);
  • polityka dynastyczna Jagiellonów;
  • kultura średniowiecza (cechy; styl romański; styl gotycki);
  • wielkie odkrycia geograficzne (przyczyny; kultury przedkolumbijskie; wyprawy portugalskie; wyprawy hiszpańskie; wyprawy francuskie; wyprawy angielskie; skutki);
  • dualizm społeczno-gospodarczy Europy w XV-XVI wieku (gospodarka folwarczno-pańszczyźniana; gospodarka towrowo-pieniężna);
  • reformacja i kontrreformacja w Europie (przyczyny; przebieg; skutki);
  • wojny religijne w Europie (Niemcy; Francja; Szwecja; Niderlandy);
  • rządy Zygmunta I starego i Zygmunta II Augusta (polityka wewnętrzna; polityka zewnętrzna);
  • walka o hegemonię w Europie w XVI wieku (Wielkie Księstwo Moskiewskie; Habsburgowie; Turcy Osmańscy; Anglia; Francja);
  • przywileje szlacheckie (najważniejsze założenia);
  • demokracja szlachecka w Polsce (rodzaje szlachty; rodzaje sejmów; rodzaje sejmików; początki parlamentu polskiego) i ruch egzekucyjny w Polsce (przebieg);
  • pierwsi władcy elekcyjni w Polsce (rządy Henryka Walezego; rządy Stefana Batorego);
  • kultura renesansu;
  • wojna trzydziestoletnia (przyczyny; przebieg; skutki);
  • rewolucja burżuazyjna w Anglii (przyczyny; przebieg; skutki);
  • polityka wewnętrzna Zygmunta III Wazy, Władysława IV, Jana Kazimierza, Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Jana III Sobieskiego;
  • wojny Polski w XVII wieku (ze Szwecją; z Rosją; z Turcją);
  • powstanie Chmielnickiego (przyczyny; przebieg; skutki);
  • kultura baroku;
  • polska w czasach saskich (rządy Augusta II Mocnego; rządy Augusta III Sasa);
  • sąsiedzi Polski na przełomie XVII i XVIII wieku (Rosja; Prusy; Austria);
  • rządy Stanisława Augusta Poniatowskiego (polityka wewnętrzna; polityka zewnętrzna);
  • upadek Polski w XVIII wieku (przyczyny);
  • absolutyzm we Francji (rządy Ludwika XIII; rządy Ludwika XIV);
  • kultura oświecenia;
  • początki USA (kolonizacja Ameryki; wojna o niepodległość USA; konstytucja USA);
  • wielka rewolucja francuska (przyczyny; przebieg; skutki);
  • okres napoleoński (polityka wewnętrzna Napoleona Bonaparte; wojny napoleońskie);- sprawa polska za Napoleona Bonaparte (I Wielka Emigracja; Legiony polskie we Włoszech; Księstwo Warszawskie);
  • kongres wiedeński (datacja; cele; postanowienia);
  • Europa w I połowie XIX wieku (ziemie niemieckie; ziemie włoskie; Francja; Hiszpania; Niderlandy; Rosja; Grecja; Anglia);
  • ziemie polskie w XIX wieku (Królestwo Polskie; Wielkie Księstwo Poznańskie; Rzeczpospolita Krakowska; Królestwo Galicji i Lodomerii) – polityka, gospodarka, kultura;
  • polskie powstania narodowe (powstanie kościuszkowskie; powstanie listopadowe; powstanie krakowskie; wiosna ludów; powstanie styczniowe);
  • II Wielka Emigracja (przebieg) i działalność spiskowa na ziemiach polskich w XIX wieku (przebieg);
  • wiosna ludów w Europie (ziemia niemieckie; Francja; monarchia Habsburgów);
  • wojna krymska (przyczyny; przebieg; skutki);
  • germanizacja i rusyfikacja ziem polskich (przebieg);
  • Austro-Węgry (powstanie i funkcjonowanie państwa);
  • istota autonomii galicyjskiej;
  • Francja za rządów Napoleona III;
  • komuna paryska (przebieg);
  • III Republika Francuska (początki i funkcjonowanie);
  • zjednoczenie Niemiec i Włoch w XIX wieku (przyczyny; przebieg; skutki);
  • wojna secesyjna w USA (przyczyny; przebieg; skutki);
  • Ameryka Południowa w XIX wieku (wyzwalanie się terytoriów);
  • rewolucja przemysłowa (przyczyny; przebieg; skutki);
  • rozwój nauki i techniki w XIX/XX wieku;
  • kolonializm XIX/XX wiek (przyczyny; przebieg; skutki; kapitalizm);
  • ruch robotniczy w Europie w XIX wieku;
  • ruch socjalistyczny, ruch narodowy i ruch ludowy na ziemiach polskich XIX/XX wiek (pierwsze polskie partie polityczne);
  • kultura secesji;
  • rewolucja 1905 roku w Rosji i lat 1905-1907 w Królestwie Polskim;
  • I wojna światowa (przyczyny; przebieg; skutki; traktat wersalski; konferencja waszyngtońska; rewolucja lutowa i październikowa w Rosji; Polacy na frontach I wojny światowej; sprawa polska w czasie I wojny światowej);
  • Rosja, Włochy, Niemcy w XX-leciu międzywojennym (polityka; gospodarka; kultura);
  • cechy faszyzmu, nazizmu, komunizmu;
  • odzyskanie przez Polskę niepodległości (sytuacja polityczna Polski 1918-1919);
  • walka o granice II Rzeczpospolitej (grania południowa; granica zachodnia; granica wschodnia);- okres demokracji parlamentarnej II Rzeczpospolitej;
  • okres sanacji II Rzeczpospolitej;
  • polityka zagraniczna II Rzeczpospolitej;
  • gospodarka II Rzeczpospolitej;
  • kultura II Rzeczpospolitej;
  • II wojna światowa (przyczyny; wybuch – kampania wrześniowa przebieg; skutki; Polacy na frontach II wojny światowej; traktat paryski; działania wielkiej koalicji; okupacja ziem II Rzeczpospolitej; rząd polski na emigracji; polskie państwo podziemne; powstanie warszawskie)
  • Liga Narodów a Organizacja Narodów Zjednoczonych (porównanie);
  • zimna wojna (przyczyny; przebieg; skutki);
  • początki integracji europejskiej (polityka; gospodarka; wojskowość);
  • funkcjonowanie dwóch państw niemieckich (RFN; NRD);
  • państwa demokracji ludowej (początki; Czechosłowacja; Węgry; Rumunia; Bułgaria; Jugosławia; Albania; Kuba; ZSRR);
  • dekolonizacja po II wojnie światowej (przebieg);
  • Daleki Wschód po II wojnie światowej (Japonia; Chiny; Wietnam; Korea; Kambodża);
  • przejęcie władzy przez komunistów w Polsce (polityka polska w latach 1942-1947);
  • gospodarka polska czasów komunizmu;
  • kultura polska czasów komunizmu;
  • okres stalinowski w Polsce (polityka; wojsko; walka z kościołem; konstytucja PRL-u);
  • polskie kryzysy XX wieku (przyczyny; poznański czerwiec; polski październik; marzec 1968 roku; grudzień 1970 roku; czerwiec 1976 roku; skutki);
  • polityka zagraniczna Polski w czasach komunizmu;
  • Polska w latach 80-tych XX wieku (sierpień 80; stan wojenny; „okrągły stół”);
  • początki III Rzeczpospolitej (sytuacja Polski 1990-1995);
  • Jesień Ludów w Europie (przyczyny; ZSRR; Węgry; Czechosłowacja; NRD; Bułgaria; Rumunia; Albania; Jugosławia; bilans)